MAASTRICHT
Wat te doen bij luchtweginfecties
Druk in de weer met zakdoekjes, hoestdrankjes en zuigtabletten? Pijn in je keel,
je neus, je longen? Dikke kans dat je een luchtweginfectie hebt. Je bent niet de
enige. Maar wat doe je eraan en moet je ermee naar de dokter? Prof. dr. Geertjan
Wesseling, emeritus hoogleraar Longziekten Maastricht UMC+, gee advies en
helpt de feiten van de onzin te scheiden.
Een luchtweginfectie is een ontsteking
van het slijmvlies in de luchtwegen. De
lucht die we inademen, bevat onzichtbare
ziekmakers. Als zo'n microbe zich
nestelt in het slijmvlies, kan een infectie
ontstaan. Meestal tre deze infectie onze
bovenste luchtwegen en dan vooral onze
neus en keel. Maar de boosdoener kan
ook de lager gelegen longen of bronchiën
infecteren. Longontsteking en bronchitis
zijn voorbeelden van dergelijke lage
luchtweginfecties.
Oorzaken luchtweginfectie
Luchtweginfecties kunnen veroorzaakt
zijn door een virus of een bacterie, mild of
ernstig zijn, acuut (kortdurend) of chronisch.
Verreweg de meeste luchtweginfecties
– zeker de bekende verkoudheden
– komen van een virus, verlopen mild en
duren kort. Bij de – veel zeldzamere – bacteriële
infecties zijn pneumokokken of
andere kokken de belangrijkste ziekteverwekkers.
Griep is geen verkoudheid
Griep en verkoudheid zijn beide bovenste
luchtweginfecties. Ze lijken op elkaar,
maar bij griep voel je je doorgaans veel
beroerder. Een verkoudheid bouwt zich
vaak langzaam op, terwijl griep van het
ene op het andere moment begint. En bij
griep heb je – anders dan bij een gewone
kou – fl inke koorts, nare rillingen en
overal pijn.
Tocht niet de oorzaak
Een verkoudheid wordt veroorzaakt door
een virus. Meestal het rhinovirus, om
precies te zijn. Dat veel meer mensen verkouden
en grieperig zijn in de herfst en
winter komt doordat er veel meer binnen
wordt gezeten met de ramen dicht en de
verwarming aan. Wanneer iedereen dicht
op elkaar zit zonder goede ventilatie, is
het risico veel groter dat virussen worden
overgedragen.
Het gaat meestal vanzelf over
Dat is het mooie van een luchtweginfectie.
Ook zonder behandeling ben je er vaak
binnen 3 tot 14 dagen weer vanaf. Van een
verkoudheid en andere virale bovenste
luchtweginfecties weten we dat wel. Maar
gezonde mensen kunnen ook bacteriële
onderste luchtweginfecties als bronchitis
en zelfs een longontsteking zelf oplossen.
Wanneer naar de dokter?
Sommigen lopen meer risico dan anderen.
Dat geldt voor 75-plussers, mensen
met een verminderde weerstand (door
leeft!
bijvoorbeeld diabetes of kanker) en
patiënten bij wie een infectie al eerder
uit de hand liep. Maar ook gezonde
7
mensen moeten toch even bij de dokter
langsgaan als ze kortademig zijn, hogere
koorts hebben dan 38°-38,5°C, heel veel
slijm opgeven – zeker als daar bloed bij
komt – en de infectie langer duurt dan
een week of twee.
Wel of geen antibiotica?
Antibiotica helpen alleen bij ziektes die
door een bacterie worden veroorzaakt:
de medicatie doodt dan de ziekmakende
bacterie. Bij een bacteriële luchtweginfectie
geven dokters die medicijnen dan
ook meestal. Tegen virale luchtweginfecties
als keelpijn en verkoudheid bestaat
geen afdoende medicatie. Een virusremmer
voorkomt hooguit vermenigvuldiging
van het virus, maar doodt het niet. Je
moet letterlijk uitzieken.
Dit moet je weten over snot Zijn neussprays een gezond
Je neus en neusbijholtes zijn bekleed met slijmvlies. Dat slijm- idee bij een verstopte neus?
vlies maakt slijm en dat noem je snot. Snot vinden veel mensen
weliswaar vies, maar het is ook een heel nuttig goedje. KNO-arts
dr. Femke Verhees van het Maastricht UMC+ legt uit waarom.
Snel bij de drogist een neusspray of neusdruppels halen. Dat is
vaak de eerste refl ex als je neus dicht zit. Maar is dat een gezond
idee? KNO-arts dr. Jan Wouter Brunings van het Maastricht UMC+
geeŒ uitleg én tips tegen een verstopte neus.
Meestal gaat het om een middel met
daarin als werkzame stof xylometazoline
of oxymetazoline. "En die werken fantastisch!",
vertelt KNO-arts Jan Wouter
Brunings. "Door de spray knijpen de vaatjes
in je neusslijmvlies samen, waardoor je
neus wijder wordt. Hierdoor kun je eigenlijk
direct na het sprayen weer goed door
je neus ademhalen. Wie fl ink verkouden is,
kan trouwens gerust een neusspray met
xylometazoline of oxymetazoline gebruiken.
Maar het is wel verstandig om er na
tien dagen mee te stoppen, want neusspray
is verslavend."
Tips van Jan Wouter Brunings tegen een verstopte neus:
• Grijp niet te snel naar neusspray met daarin als werkzame stof
xylometazoline of oxymetazoline.
• Probeer eerst eens een neusspray met zout of spoel je neus zelf met
een neusdouche met een zoutoplossing.
• Bij een he ige verkoudheid kan een neusspray met xylometazoline of
oxymetazoline een hele opluchting zijn. Gebruik deze echter niet langer
dan tien dagen achter elkaar.
• Ga naar je huisarts en laat je eventueel doorverwijzen naar een KNOarts
als je langdurig, bijvoorbeeld enkele maanden of zelfs al jaren, een
neusspray gebruikt. Een KNO-arts kan vaststellen wat er precies aan
de hand is als je langdurig een verstopte neus hebt. Vervolgens is er
Snot vangt vieze deeltjes op
“Snot hee een beschermende functie.
Het zorgt voor het vochtig houden van
het slijmvlies in je neus en fi ltert alles
wat je inademt. Vieze deeltjes worden
opgevangen door het snot en naar achter
in je keel vervoerd en daar slik je het door
waarna het verteerd wordt door de maag.
Je produceert ongeveer 1 liter snot per
dag. Heel veel daarvan slik je onbewust
door. Als je verkouden bent maak je nog
meer snot. Hoeveel precies dat verschilt
van persoon tot persoon, maar het kan zo
een halve liter extra zijn.”
Wat zegt de kleur van snot?
Gezond snot is doorzichtig. Snot met een
kleurtje betekent echter niet direct dat
het ongezond is, maar dat je lichaam
tegen iets vecht. Als je snot geel of groen
is, is dat een teken dat je lichaam vecht
tegen een bacterie. Rood snot krijg je als
er wat bloed door het snot zit. Het wijst op
beschadiging van het weefsel in de neus.
Meestal niet door een verkoudheid, maar
bijvoorbeeld droge lucht of een allergische
reactie. Bruin of donker snot dat zie
je bijvoorbeeld als je werkt in de bouw
of op andere plaatsen waar er veel vieze
delen in de lucht zitten.
Kijk voor meer gezonde ideeën op meestal een oplossing op maat.
gezondidee.mumc.nl/ van het Maastricht UMC+.
Deze pagina is tot stand gekomen in samenwerking met Maastricht UMC+.
Vervelend is dat naarmate je langer neusspray
gebruikt, je steeds meer neusspray
nodig hebt om je neus open te houden
en de werkzame sto© en uiteindelijk zelfs
averechts gaan werken. De kwaliteit van
je neusslijmvlies wordt door het gebruik
minder, waardoor je eerder klachten
ontwikkelt die aanvoelen als een verkoudheid.
Zo ontstaat een soort vicieuze cirkel.
Jan Wouter Brunings adviseert dan ook
om een neusspray te gebruiken als je het
echt nodig hebt, maar er wel tijdig mee
op te houden.
/gezondidee.mumc.nl
